Odwołanie darowizny – czy jest to możliwe?

Darowizna zazwyczaj kojarzy się pozytywnie. Osoba obdarowywana dostaje jakąś rzecz czy też prawo bez konieczności spełniania jakiegokolwiek świadczenia lub zapłaty na rzecz darczyńcy. Nie każdy jednak wie, iż możliwe jest odwołanie takiej darowizny. W jaki sposób i kiedy może do tego dojść?

Umowa darowizny – co tak naprawdę ona określa?

Umowy darowizny zawierane są dość często. Prezent pod choinkę, upominek z okazji urodzin, kieszonkowe dla wnuczka od dziadków – wszystko to z formalnego punktu widzenia określane jest darowizną. Największe emocje dotyczą zawsze darowizny o dużej wartości, takie jak darowizny cennych ruchomości, dużej kwoty pieniędzy czy też nieruchomości.

Prawo wymaga, aby oświadczenie jednej ze stron umowy, a dokładniej darczyńcy, zostało złożone w formie aktu notarialnego, niemniej uważa się jednocześnie, iż darowizna obowiązuje bez zachowania tej formy, w przypadku gdy przyrzeczone świadczenie zostało spełnione. Tak więc, jeśli darczyńca wyda obdarowanemu przedmiot darowizny – nawet darowizna zawarta w formie ustnej będzie miała swoją moc prawną. Nie obejmuje to jednak sytuacji, gdy z uwagi na przedmiot darowizny przepisy wymagają zachowania formy szczególnej – na przykład w przypadku nieruchomości darowizna powinna zostać zawarta w formie aktu notarialnego.

Odwołanie darowizny niewykonanej – czy jest ono możliwe?

Ostatnimi laty problem odwołania darowizny przybrał na wadze i powszechności występowania. Można to zaobserwować, spoglądając w częstotliwość wyszukiwać w Google takich fraz ja choćby: „adwokat łódź darowizna” czy „odwołanie darowizny Poznań”. Przed poszukiwaniem pomocy u specjalisty, warto ówcześnie nieco zapoznać się z tematem.

Tak więc darczyńca może odwołać darowiznę, której jeszcze nie wykonał, w przypadku gdy po zawarciu umowy jego stan majątkowy tak się zmienił, iż wykonanie darowizny nie może się odbyć bez uszczerbku dla jego własnego utrzymania lub bez uszczerbku dla ciążących na nim obowiązków alimentacyjnych. Ze względu na to, że darowizna jest swoistym gestem dobrej woli, przejaw hojności darczyńcy, nie powinien doprowadzić do sytuacji, w której zostanie on pokrzywdzony. Utrata pracy, ciężka choroba, konieczność zwiększenia alimentów na dzieci – gdy takie zdarzenia wydarzą się w czasie między zawarciem umowy a jej wykonaniem, darowiznę będzie można anulować. Darczyńca nie będzie miał obowiązku udowadniać nic ponad to, że doszło w jego życiu do wymienionych wyżej niekorzystnych zmian.

Jak wygląda odwołanie darowizny już wykonanej?

Choć do odwołania darowizny niewykonanej może dojść bardzo krótkim czasie – tj. między zawarciem a niewykonaniem umowy – to darowizna wykonana może zostać anulowana wiele miesięcy, a nawet lat po zawarciu umowy.

Darczyńca ma prawo odwołać darowiznę nawet już wykonaną, w przypadku gdy obdarowywany dopuścił się pod względem niego sporej niewdzięczności. Darczyńca jest ograniczony terminem, darowizna nie może być odwołana po upływie jednego roku od dnia, w którym dowiedział się o zaistnieniu niewdzięczności obdarowanego. Rażąco niewdzięcznym zachowaniem jest jedynie zachowanie polegające na działaniu lub zaniechaniu skierowanym pośrednio, czy też bezpośrednio przeciwko darczyńcy, które oceniając sprawę obiektywnie, powinno być uznane za wysoce niewłaściwe oraz krzywdzące darczyńcę.

Warto również pamiętać, iż odwołanie darowizny nie wchodzi w grę, kiedy darczyńca obdarowanemu przebaczył.

Warunki odwołania darowizny

Warunki, jakie powinny zostać spełnione, aby darczyńca mógł ubiegać się odwołanie darowizny to:

• nie upłynął rok od dnia, w którym darczyńca dowiedział się o rażącej niewdzięczności obdarowanego;
• Nastąpiła rażąca niewdzięczność obdarowanego wobec darczyńcy;
• Darczyńca nie przebaczył obdarowanemu rażącej niewdzięczności.